dinsdag 11 februari 2014

Waarom worden lottowinnaars rechts?

Een onderzoek dat bevestigt wat iedereen aanvoelt, maar toch een schokje veroorzaakt, dat hebben kranten graag: Hoe meer je wint met de lotto, hoe rechtser je ervan wordt.

Alleen lijkt de conclusie me te algemeen: "geld maakt rechts". Dat kan best zo zijn, maar uit dit onderzoek dat enkel over lottowinnaars gaat, kan je enkel opmaken: "geld dat je in de schoot geworpen krijgt, maakt rechts".

Dat is een belangrijke nuance. Wat dit onderzoek aantoont, is dat wie niet gewerkt heeft voor zijn geld, maar het toch krijgt, rechts wordt. Als jij geld ontvangt, terwijl anderen die het evengoed hadden verdiend, niets krijgen, word je dus meestal niet solidair, maar rechts.

Dat lijkt alleszins te stroken met de politieke gezindheid die je meestal ziet bij beursspeculanten, zelfstandigen met veel zwart geld, vastgoedmakelaars, havenbaronnen en andere beroepen die buitensporig veel geld verdienen zonder er veel voor te doen. Maar het zou ook de houding verklaren die je vaak ziet bij 'gewone' mensen die een lease-auto krijgen van het werk, niet omdat ze hem nodig hebben maar omdat het een manier is om belastingen te omzeilen; die als enige in de buurt een bouwvergunning krijgen omdat ze de juiste schepen kennen in het gemeentebestuur; of die een bevordering krijgen omdat ze goed staan met de baas, terwijl andere werknemers er op basis van hun verdiensten meer recht op zouden hebben. Als je hen daarover vragen stelt, veranderen zij vaak in de grootste verdedigers van die onrechtvaardigheden en stellen ze zich het minst solidair op met de minder fortuinlijken.

Het is dus wellicht uit een behoefte tot zelfrechtvaardiging over "onverdiend" geld dat mensen rechts worden. Een dreigend slecht geweten of dreigende blootstelling aan maatschappelijke afkeuring over toevallig verkregen fortuin, waarbij de ongelijkheid binnen de groep/gemeenschap "onterecht" vergroot wordt, wordt afgewenteld door dit voor zichzelf te gaan rechtvaardigen. De reflex om de buit voor jezelf te houden en niet te delen, wordt in een politieke houding gegoten.

Speculatief kun je dit omkeren: rechtse mensen zijn vaak mensen met een slecht geweten. Honoré de Balzac schreef bijna 200 jaar geleden: "Achter elk groot fortuin schuilt een grote misdaad". Dat is een boutade, maar de band tussen rijkdom en rechts zijn lijkt alleszins te lopen via het begrip schuld.

vrijdag 28 december 2012

Kevin Absillis en de linkse kerk

Het vierdelig essay van Kevin Absillis in De Morgen dat progressieve anti-nationalisten aan de kaak stelde, hoe warrig ook, heeft alleszins de verdienste dat het voor een aantal boeiende reacties zorgde. En, om eerlijk te zijn, het was zelf ook niet geheel zonder mérites. Sommige quotes die Absillis verzamelde van progressieven die, in hun haast om het vlaams-nationalisme te veroordelen, elk gevoel van collectieve identiteit afzweren en belachelijk maken, deden pijn aan de ogen. Tot hier levert hij terechte kritiek: de verheerlijking van absoluut postmodern individualisme en fragmentatie is allesbehalve progressief. De ‘vrije keuze’ van het ontvoogde individu voor wie geen gemeenschappelijke verhalen meer gelden, is de schijnkeuze van de consument in de supermarkt - de keuze tussen vijftien varianten van dezelfde rommel die hem of haar door de commercie worden aangepraat.

Wanneer Absillis dit echter aangrijpt om te argumenteren dat progressieven ook (vlaams-)nationale gevoelens moeten cultiveren, gaat hij jammerlijk uit de bocht. Ja, er is dringend nood aan collectieve identiteitsvorming. Maar -sorry Kevin en Siegfried- taal of bloedbanden (het jus sanguinis van de nationalisten) zijn nog steeds even belachelijke en gevaarlijke fundamenten voor identiteitsvorming als in de jaren dertig (om er dan weer een andere beladen uitspraak van de voorbije week bij te halen).

Het goede nieuws is dat er voor progressieven kansen te over zijn om een eigen collectieve identiteit naar voor te brengen. Bijvoorbeeld de identiteit als moderne vrijzinnige, aansluitend bij het huidige debat over een positieve, collectieve invulling van wat het betekent om humanist te zijn. Of de identiteit als Europese sociaal-democraat, met een gezamenlijke politieke agenda om de EU op te bouwen tot meest sociale en vredelievende machtsblok ter wereld. Of de identiteit als cultuurliefhebber, met als opdracht het opnieuw definiëren en populariseren van een nieuwe, emancipatorische cultuurcanon.

Dit zijn publieke identiteiten waar de progressief voor zou moeten strijden. Zoals Prof. Tom Verschaffel in zijn reactie beklemtoonde, is het absurd te stellen dat een progressief tegen ‘identiteit’ zou zijn. Echter, een progressief weet dat een identiteit niet eeuwigdurend is of zomaar gegeven, maar dat elke identiteit een doelbewuste constructie is. Ook de Vlaamse? Parbleu, ook die! Onder Bracke is de VRT-nieuwsredactie beginnen te spreken over “wij Vlamingen”, “de Vlaamse eisen”, en zelfs de “Vlaamse kust”. Woestijnvis heeft Bart De Wever gecast als de “vertolker van de sympathieke no-nonsense Vlaming”. Waarom niet dezelfde middelen inzetten om een moderne, gemeenschappelijke identiteit als humanisten, Europese sociaal-democraten, of cultuurliefhebbers breed ingang te doen vinden?

vrijdag 16 november 2012

De begroting en de generaal

De discussie over de Belgische begroting werd aanvankelijk afgedaan als een technische ruzie tussen zenuwachtige ministers. Dankzij de berichtgeving over de berekeningen van het Planbureau (DM, 14/11 en 15/11) weten we inmiddels beter. Het Planbureau heeft het VOKA en de liberalen danig in hun hemd gezet door zeer duidelijk te becijferen dat de door hen gevraagde indexsprong de meeste mensen 3 tot 4 keer meer kost dan de verketterde BTW-verhoging. Nu dit 'technische detail' opgeklaard is, en de liberalen nog steeds niet buigen, wordt duidelijk dat hier eigenlijk een veel fundamentelere vraag voorligt. De ruzie toont de onbeschaamde manier waarop de werkgevers en kapitaalbezitters de crisis willen afwentelen op de werknemers.

Dit is de fundamentele vraag: waar gaat de overheid het geld dat door de financiële wereld vergokt werd, terughalen? Er zijn 2 keuzes: ofwel bij de financiële sector en de witteboordcriminelen, ofwel bij de werknemers. Uiteraard zal de overheid met het mes op de keel altijd de gemakkelijkste weg kiezen. Dus komt het erop aan om het hen zo moeilijk mogelijk te maken om de werknemers extra te belasten. Anders zal men de financiële sector en de grote fraudeurs nooit aanpakken. In die optiek vind ik het kortzichtig dat het Waalse spoorwegpersoneel gedemoniseerd werd omdat het deze week durfde mee te staken met de Zuid-Europeanen. Men moet nu juist onbuigbaar en koppig durven zijn, op het 'asociale' af, net zoals de financiële sector.

En dat men niet afkomt met de smoes dat er nu eenmaal niets aan belastingontduiking en flitskapitaal te doen is. De FBI kan bij een seksschandaal zomaar de niet-verstuurde privéberichtjes van CIA-generaal Petraeus, één van de machtigste mannen ter wereld, lezen. Wat zou men dan bij het grootste schandaal van de 21ste eeuw niet kunnen zien wat de financiële wereld aan het bekokstoven is.

woensdag 26 september 2012

Vooruit naar het verleden

Volgens een stel VOKA-ondernemers leven we onder een 'marxistisch Waals bewind' wegens de heersende 'latente wetgeving' die ondernemers enkel als bandieten ziet (proef deze uitdrukking! 'latente wetgeving'! lees: iemand heeft de euvele moed gehad om, na het failliet van het casinokapitalisme en de ineenstorting van de corrupte financiële sector in ons land, de oude taboes op vermogensbelasting en aanpakken van fraude te durven in vraag stellen).
Volgens de N-VA voorzitter is een zeldzaam kritische journalist van een half-N-VA partijblad een nobody en bovendien een exponent van de ‘linkse kerk’.
Het nieuwe Vlaanderen lijkt elke dag meer op het België van 30 jaar geleden.

dinsdag 14 februari 2012

Fraudeurs tegen Crombez

Nieuw bericht vandaag in het media-offensief tegen de anti-fraudemaatregelen: "1 op 3 bedrijven wil vertrekken uit België. Vooral de aangekondigde maatregelen tegen fiscale fraude zijn volgens de ondervraagden overdreven".

Dus als ze niet mogen frauderen, zijn de bedrijven weg? Wat een verachtelijke, asociale boodschap in tijd van crisis, denk je dan. Good riddance, weg met die bedrijfsleiders!
Of wacht eens even... Om tot deze opzienbarende conclusies te komen heeft Deloitte enkel zijn collega's fiscalisten ondervraagd, dus degenen die van fraude organiseren hun beroep maken. Wat een verrassing dat die niet blij zijn (!)

"2/3 van de bedrijven zal zijn investeringsbeleid in België aanpassen aan de nieuwe maatregelen", schreeuwt het bericht ook nog. Subtekst: wie als bedrijf niet als de bliksem een afspraak maakt met Deloitte om zijn investeringen te 'optimaliseren', is oliedom. Of: hoe je op de voorpagina van onze grootste 'kwaliteitskrant' reclame voor frauderen kan maken terwijl iedereen spreekt over de fraude bestrijden.

Ernstig: ik hoop dat al die stemmingmakerij vanwege de fraudeurs John Crombez niet van het pad afbrengt om het profitariaat van België aan te pakken. Want wat er gebeurt met een maatschappij waarin belastingontduiking endemisch is, bewijst Griekenland elke dag.

donderdag 15 december 2011

De vergeten impact van speculanten

Tussen 2006 en 2010 steeg het volume van transacties in voedsel met 2300%. Slechts 2% daarvan had betrekking op een echte levering van goederen. 98% was dus speculatief. Gevolg: alleen al het laatste jaar verdubbelden de wereldprijzen van maïs en rijst. Ander gevolg: miljoenen mensen zullen volgend jaar sterven door hongersnood.
Jean Ziegler, Destruction Massive: Géopolitique de la Faim. Seuil, 2011.

zaterdag 4 juni 2011

Waarom moest Barbara het (aardappel)veld ruimen?

In Wetteren is er een aardappelveld vernield. Wie de details heeft gelezen over de specifieke gentech-proef die daar gehouden werd, zal wellicht het algemene gevoel delen dat de actie van de aardappelverwoesters erover was. Maar het ontslag van KUL-onderzoekster Barbara Van Dyck, die aan de actie deelnam en er zich achteraf van weigerde te distantiëren, lijkt me ook buiten proportie. Waarom moet zij hangen?

Omdat ze buiten de wet trad? Een open maatschappij aanvaardt dat er actie en zelfs burgerlijke ongehoorzaamheid is, zolang het maatschappelijk vraagstuk belangrijk genoeg is. En het vraagstuk rond genmanipulatie is nu eenmaal enorm. Wie dat ontkent, heeft iets te verbergen.

Of was het omdat ze de vrijheid van onderzoek aanviel? Laten we wel wezen, het onderzoek in Wetteren is deels gefinancierd door BASF en er kan verwacht worden dat BASF de resultaten zou patenteren. Het patenteren van genen heeft niets met vrijheid van onderzoek te maken, maar alles met het beletten van toekomstig vrij onderzoek. Hierover zwegen de verontwaardigde rectoren van KUL en UGent natuurlijk in alle talen. Ja, er is zeker vrij biotech-onderzoek nodig, maar dat mag niet de belangen van de private geldschieters centraal stellen, maar wel die van de volksgezondheid, de biolandbouw en van de derde wereld. Ik beweer niet dat die belangen altijd per se tegengesteld zijn, maar het is wel zeer belangrijk dat de afweging gemaakt wordt.

Of omdat ze zelf wetenschapster is en dus het nest bevuilt? Dat is enkel een promotiepraatje. De TV-beelden van de aardappelactie toonden een groep onschuldige, hardwerkende wetenschappers die het onderspit moesten delven tegen een stel losgeslagen, irrationele eco-hippies. Wat een prachtige vrijbrief voor de uniefs om vanaf nu, onder algehele maatschappelijke goedkeuring, en zonder hinderlijke pottenkijkers, verder aan gemodificeerde genen te werken. Dat er zoveel wetenschappers onder de activisten waren, verstoorde dat plaatje en moet dus zo snel mogelijk onder tafel geveegd worden. Zou dat niet de ware reden zijn van het ontslag van deze jongedame?